I dalje se mogu videti različiti uticaji kultura u Šapcu – u centru preovladava šarm austrougarskih građevina, dok su male ulice prema Savi zadržale „šmek“ Orijenta. Grad je bio pod vladavinom oba carstva kroz istoriju. Na obali Save nalazi se čuvena tvrđava, sagrađena u 15. veku kada su ovu oblast Turci držali pod svojom kontrolom. (Više o tvrđavi u sledećem nastavku!)
Poznato je da su Turci za ovo zdanje izabrali pogodno parče zemlje gde se obala blago uzdiže, na mestu gde se mala reka Kamičak uliva u Savu. Tvrđava je bila važno uporište vekovima u borbi protiv austrougarske imperije. Utvrđenje i okolno naselje dobili su ime „Bajerdelen“, što znači „onaj koji udara s boka“.
Za vreme Turaka, život se uglavnom odvijao unutar zidina tvrđave, dok je sam grad podignut kasnije, oko ovog utvrđenja. Tle nije bilo naročito pogodno za gradnju, jer je bilo močvarn. I Kamičak i Sava su plavile podnožje brda. Ipak, najstarije naselje pored tvrđave zvalo se Bair, odnosno „brdo“. Nekada je tu postojao dugačak drveni most, kojim se od Baira moglo preći preko večito poplavljene zemlje, a Turci i Srbi su tu živeli rame uz rame…
Simpatično vraćanje u istoriju, zahvaljujući našem britanskom diplomati!
No, da popijemo još jednu kafu pre nego što napustimo grad. Prijatna terasa jednog od modernih kafića na šetalištu – tu ću sesti. Prisećam se svih onih detalja koje je Arčibald Pejton napisao o Šapcu za vreme vladavine Turaka. Ljudi okolo šetaju, pirka vetrić, nema gužve.
„Jednu domaću, ’tursku’, kafu, molim vas. I limunadu“, rekoh.
„Izvinite, gospođo“, kaže mladi konobar: „Ali ovde ne služimo ’tursku’.“
Ne, zaista? I to, s ove strane Baira?!
Sledeći: TVRĐAVA NA OBALI SAVE (6)
Svi tekstovi SERIJE Srbija 19. veka
